Wettelijke erkenning grondenrechten cruciaal bij excuses koloniaal verleden

vids inheemsen nederlandse delegatie grondenrechten

GFC NIEUWSREDACTIE- De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) onder leiding van Muriël Fernandes heeft een bezoek gebracht aan Henk van der Zwan, ambassadeur van Nederland in Suriname.

Dit bezoek volgde op de schriftelijke reactie van VIDS op de uitnodiging van de Nederlandse ambassade voor deelname aan een bijeenkomst voor een toelichting op de presentatie van de Nederlandse Kabinetsreactie op het rapport “Ketenen van het verleden” op 19 december 2022.

Bij de kennismaking werd stil gestaan bij de werkgebieden van het orgaan van het traditioneel gezag van Inheemse volken in Suriname (VIDS), de successen van de afgelopen periode en uitdagingen voor de wettelijke erkenning van de rechten van Inheemse volken in Suriname, in het bijzonder het uitblijven van de uitvoering van het Kali’na en Lokono vonnis sinds de uitspraak in 2015.

Ter bevordering van respect voor mensenrechten in Suriname merkte de ambassadeur op dat er mogelijkheden zijn die de Nederlandse ambassade aanbiedt in de vorm van fondsen. Hierover wenst zij nader in gesprek te gaan met VIDS.

“Op 19 december 2022 heeft Mark Rutte, premier van Nederland, namens de Nederlandse staat excuses geboden aan de nabestaanden van de tot slaaf gemaakten, inclusief degenen die als eerst geconfronteerd werden met slavernij, namelijk de Inheemse volken die hier van oudsher hebben gewoond. Aan hen en aan u werden de excuses gericht. Om kracht bij te zetten heeft de Nederlandse regering besloten een fonds in te stellen van Euro 200.000 miljard”, zei Van der Zwan.

Hierbij werd benadrukt dat het niet gaat om een fonds voor herstelbetalingen. Dit fonds zal toegankelijk zijn voor Nederland, Nederlandse Antillen en Suriname. Informatie voor de inrichting, beheer en werking van het fonds zal middels een dialoog met diverse actoren verzameld worden door de Nederlandse ambassade. Naast VIDS waren ook andere organisaties uitgenodigd voor dit gesprek.

De aangeboden excuses worden als een goed begin aangemerkt mits deze ook degenen bereikt voor wie het bestemd is. Het orgaan van het traditioneel gezag van Inheemse volken in Suriname is van mening dat dit voor de Inheemse gemeenschap in Suriname nog duidelijk vorm moet krijgen. De ambassadeur beaamde dat het aanbieden van de excuses veel beter had gekund.

Voor hen was het tot 19 december 2022 zelf nog niet duidelijk wat de inhoud van de toespraak zou zijn. Was dit anders afgelopen, dan hadden we vooraf een handreiking kunnen doen, een basis kunnen leggen waardoor de excuses beter ontvangen konden worden.

Ook heeft het orgaan van het traditioneel gezag van Inheemse volken de observaties gedeeld van verschillende organisaties en personen die de dorpen aandoen en aangeven dat er gelden gegeven zullen worden voor reparatie – en of herstelbetalingen.

In duidelijke bewoordingen heeft VIDS aangegeven dat het historisch onrecht dat Inheemse volken en hun gebieden is aangedaan nooit in geld uitgedrukt zou kunnen worden.

Hierbij houdt VIDS het standpunt aan dat juist de wettelijke erkenning en bescherming van de gronden van Inheemse volken van betekenis zal zijn bij het aanbieden van excuses voor de impact van het koloniaal verleden op onze volken en hun gebieden.

VIDS heeft benadrukt dat zij als traditioneel gezagsorgaan in overleg dient te gaan met de gemeenschappen van de diverse dorpen om de verkregen informatie te delen en reacties, suggesties en voorstellen te bespreken, alvorens inhoudelijk in te gaan op gestelde vragen over de excuses van het slavernijverleden.

VIDS heeft verduidelijkt dat de aangeboden excuses veel verder dienen te gaan dan het slavernijverleden. “Het begint bij het koloniaal verleden en tot nu werkt dit door in ons leven, waarbij wij niet worden erkend als volken, we zijn onteigend van onze gebieden en bestaan volgens de wet niet eens. Dit is ons leed en VIDS is van mening dat de Inheemse gemeenschappen er gevoelsmatig nog niet erin zitten. Daarom acht zij het nodig dat er een eigen proces wordt ingezet, dat niet los hoeft te staan van het huidig proces.”

Met deze verduidelijking gaf de ambassadeur aan heel blij te zijn met dit gesprek, want het markeert de start van een proces met de Inheemse volken in Suriname.

VIDS heeft haar rol als traditioneel gezagsinstituut nogmaals benadrukt, namelijk dat zij de stem van de Inheemse gemeenschappen in Suriname vertegenwoordigd en dat zij voortaan rechtstreeks geïnformeerd en betrokken dient te zijn in dit proces.

Bij de afsluiting van dit bezoek overhandigde de voorzitter recente publicaties en bewustwordingsmateriaal over de rechten van Inheemse volken van VIDS.