Waarom het volk vindt dat OM op de schoot van Chan zit

In een rechtsstaat is het essentieel dat rechtspraak eerlijk, onafhankelijk en effectief is. De rechtszekerheid, oftewel het vertrouwen dat burgers en bedrijven hebben in de rechtsorde, vormt de basis voor stabiliteit en voorspelbaarheid in de samenleving.

Wanneer de rechterlijke macht verrot raakt door corruptie, staat deze fundamentele pijler van de rechtsstaat op het spel. Een situatie waarin bijvoorbeeld ons Openbaar Ministerie (OM) gedurende vier tot vijf jaar niet in staat is om corruptiezaken aan te pakken, kan ernstige gevolgen hebben voor het vertrouwen in het rechtssysteem en de rechtszekerheid in het algemeen.

Rechtszekerheid houdt in dat mensen kunnen vertrouwen op de wet en op een eerlijke en gelijke behandeling in rechtsgedingen.

Het is van cruciaal belang voor de werking van de samenleving: zonder dit vertrouwen zullen burgers zich niet aan de wet houden, bedrijven zullen hun activiteiten niet plannen en investeren, en het maatschappelijk vertrouwen in het rechtssysteem zal afnemen. Dit is de oorzaak waarom burgers geen vertrouwen meer hebben in het OM en de RM.

Vooral in de PanAm zaak. De handelingen van het OM roepen zoveel vragen op dat het bijna beschamend is om dit instituut te vertrouwen of geloven.

Ook de zaak waarbij 2 inheemsen zijn geëxecuteerd en het OM alleen onder nationale en internationale druk de zaak verder onderzoekt geeft aan hoe partijdig ze zijn. Het OM of althans hun handelingen geven duidelijk aan dat zij gelieerd zijn aan deze regering.

De rechterlijke macht speelt een sleutelrol in het handhaven van de rechtszekerheid. Rechters moeten beslissingen nemen op basis van de wet, zonder invloeden van buitenaf. Corruptie in de rechterlijke macht kan dit proces volledig ondermijnen.

Wanneer rechters of andere actoren binnen het rechtssysteem, zoals officieren van justitie, zelf corrupt zijn, dan ontstaat er een situatie waarin beslissingen niet meer worden genomen op basis van rechtvaardigheid, maar op basis van persoonlijke belangen, vriendjespolitiek of financiële winst. Ook hier is de PanAm zaak een schoolvoorbeeld van en de zaak van de inheemsen.

Corruptie in de rechterlijke macht kan zich op verschillende manieren manifesteren. Rechters kunnen bijvoorbeeld omgekocht worden om een uitspraak in het voordeel van een partij te beïnvloeden (middels forse accomodaties).

Ook kan een rechter besluiteloos of partijdig zijn door persoonlijke of politieke overtuigingen (familiebanden), hetgeen eveneens leidt tot een ondermijning van het rechtssysteem. In een dergelijk systeem kunnen rechtszaken jarenlang aanslepen of juist supersnel afgehandeld worden omdat men van te voren weet hoe het vonnis eruit moet zien.

Wanneer een Openbaar Ministerie (OM) bijvoorbeeld jarenlang niet in staat is om corruptiezaken aan te pakken (Carifeste en Naschoolse opvang) of ondanks zij golven van informatie krijgt zoals bij de PanAm zaak, kan dit duiden op systematische problemen binnen de rechtsgang.

Het is dan niet langer de vraag of de wetten op zichzelf effectief zijn, maar of de autoriteiten bereid en in staat zijn deze handhaven. Als het OM, vaak een spil van de handhaving, geen actie onderneemt tegen de corrupte praktijken (omdat vb een officier van Justitie de echtgenote is van een minister die betrokken is in de PanAm zaak), blijven de misstanden onbestraft en krijgt de corrupte macht de kans zich te versterken.

In de zaak van Ashwin Adhin hadden ze wel krastaya gegeten en hem direct opgesloten. Bij PanAm zijn ze niet alleen blind en doof maar ook achterover gebukt en kijken ze de andere kant op.  Dit leidt tot een vicieuze cirkel waarin de corruptie zich verder verspreidt.

De gevolgen van een corrupte rechterlijke macht zijn verstrekkend. Ten eerste wordt het vertrouwen van burgers en bedrijven in de rechtsstaat ernstig aangetast. Mensen zullen zich niet meer geborgen voelen in het rechtssysteem en kunnen besluiten om zelf actie te ondernemen, wat kan leiden tot rechtslenigheid en geweld.

Ten tweede wordt het juridische proces zelf verzwakt. Wanneer corrupte rechters of officieren van justitie invloed uitoefenen op zaken, kunnen beslissingen worden genomen die in strijd zijn met de wet, maar in het voordeel van de corruptelingen.

Het falen van het Openbaar Ministerie om corruptiezaken effectief aan te pakken is vaak een symptoom van bredere systemische problemen.

Het OM is meestal verantwoordelijk voor het onderzoeken en vervolgen van strafbare feiten, maar wanneer het zich niet uitspreekt tegen corruptie, kan dat wijzen op verstrengeling van politieke belangen of zelfs medeplichtigheid. Dit onvermogen kan ernstige schade toebrengen aan de rechtsstaat, aangezien het burgerlijk vertrouwen in de objectiviteit van het OM wordt ondergraven.

Drs. A. Abdoel