Serena Essed over kiesregeling: Het is zaak dat er met spoed een wet wordt aangebonden

GFC NIEUWSREDACTIE- De grondwet van Suriname bepaalt heel specifiek hoe het kiesrecht bij wet gewijzigd moet worden.

De grondwet praat niet over een referendum. De wet of wetten moeten worden ingediend door een initiatief van het parlement of door de regering.

Het is zaak dat er met spoed een wet wordt aangeboden. Dit zei Serena Muntslag-Essed tijdens de Academische week in De Nationale Assemblée in Suriname.

Muntslag-Essed heeft twee presentaties gehouden. De eerste namens de Surinaamse Orde van Advocaten en de tweede namens de groep bestaande uit Lothar Boksteen, Jules Wijdenbosch, Jules Ajodhia, Hans Breeveld en Hugo Fernandes Mendes.

Er zijn enkele voorstellen gedaan voor de wetswijziging. Volgens Muntslag-Essed moet er eerst worden gekeken als de voorstellen voldoen aan de grondwettelijke bepaling en welke kansrijk zijn voor de twee derde meerderheid goedkeuring.

De jurist geeft aan dat de grondwet specifiek bepaalt hoe het kiesrecht bij wet gewijzigd moet worden. De grondwet praat niet over een referendum. De wet of wetten moeten worden ingediend door het parlement of door de regering. Het is zaak dat er met spoed een wet wordt aangeboden.

Suriname zit nu in de pre-electorale fase, er zijn drie fasen. In deze fase behoren alle organisaties belast met de organisatie van de verkiezingen zich klaar te maken. “Wil je een gedegen voorbereiding is het nu van groot belang dat met spoed die wetswijziging tot stand komt”, stelt de spreker. Het team heeft geen wetsvoorstellen bedacht, maar biedt deskundige assistentie en toetst als de voorstellen voldoen aan het gelijkheidsbeginsel.

Jennifer van Dijk- Silos, oud-voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB), heeft over het ‘One man, one vote, one value’ principe gesproken. Volgens het voorstel van de oud OKB-voorzitter worden er dan twee verkiezingen gehouden op één dag. Elk district krijgt één volksvertegenwoordiger, dit komt op een totaal van tien zetels.

De resterende 41 zetels worden dan verdeeld over zes kiesregio’s. Hierdoor komt het ‘one value’ principe tot uiting. “We moeten harder gaan werken aan een duurzamer structuur en de democratie te laten leven via niet alleen de grondwet, maar ook de kiesregeling”, zegt van Dijk-Silos.

Om het traject van de wijziging van de kiesregeling en kiesstelsel naar aanleiding van de uitspraak van Constitutioneel Hof voort te zetten, heeft het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) de rol en functies van het OKB gepresenteerd.

De voorzitter van het OKB, Samseerali Sheikh-Alibaks, heeft de presentatie verzorgd. Eén van de aanbevelingen die in de presentatie is gegeven is het pleiten voor een systeem, waarbij het aantal zetels in De Nationale Assemblee (DNA) primair evenredig is aan het aantal per district.

Om te garanderen dat elk district zich kan herkennen in DNA dient een bepaalde vorm van “positieve discriminatie” te worden toegepast voor bepaalde districten. “OKB houdt zich niet bezig met de wijziging van het kiesstelsel, maar kan wel inhoudelijk feedback geven als de ontwerpwet door het parlement is geconcipieerd”, zegt Sheikh-Alibaks.

Het Centraal Hoofdstembureau (CHS) heeft naast het OKB ook een presentatie gehouden. Delano Landvreugd, vertegenwoordiger van het CHS, is tijdens zijn presentatie ingegaan op de bevoegdheden en de rol van de organisatie. Het CHS is het coördinatiepunt voor de hoofdstembureaus tijdens de verkiezingen.

“Behalve dat Suriname geen baas kent over de verkiezingen is het ook zo dat wij de beste verkiezingen organiseren. Dat is geen mening van het OKB en CHS, maar dat is gehaald uit de checks and balances van de verkiezingen”, zegt Landvreugd. Volgens hem is voter education onder de samenleving ook van belang.

Eén van de voorstellen van het CHS betreft een nieuw kiesstelsel; een wetswijziging die kan rekenen op aanname door twee derde meerderheid van het parlement, waarover kamerbreed consensus bereikt kan worden en in het kader van het gelijkheidsbeginsel en evenredige representatie aangepast wordt aan de huidige maatschappelijke realiteit. Dit met als waarborg dat het principe van one person, one vote, one value tot uiting wordt gebracht.

In de presentatie verzorgd door Sabitrie Gangapersad van het Algemeen Secretariaat Verkiezingen (ASV) van het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn onder andere de drie belangrijke fasen in het verkiezingsproces en de stand van zaken post-electoraal gepresenteerd. Dit heeft in sessie twee van de laatste dag van de Academische week op woensdag 5 april 2023 plaatsgevonden.

Suriname zit nu in de pre-electorale fase. In deze fase behoren alle organisaties belast met de organisatie van de verkiezingen zich klaar te maken. Enkele gevolgen op organisatorisch gebied naar aanleiding van de uitspraak van het Constititioneel Hof is onder andere het digitaal openstellen van sollicitatieformulieren bestemd voor een ieder die wil werken tijdens de verkiezingen, waarbij er aan een bepaalde profiel moet worden voldoen.

Ook is ingegaan op het voorlichtingstraject en trainingen die verzorgd zullen worden aan de verschillende verkiezingsactoren en organen op weg naar de verkiezingen. Verder bestaat de kans om duplicaat oproepingskaarten te ontvangen op de dag van de verkiezingen.

“Wij popelen op wat het besluit van het parlement zal worden om de educatie van de kiezers aan te passen, want het is wel van belang welke kant wij op moeten gaan om zodoende te kunnen verfijnen. Ook is het van belang een kweekvijver van professionals te creëren. Om zo transparant mogelijk te werk te gaan is om na online te hebben gesolliciteerd gelijk af te lezen zal zijn als men wel of niet aan de eisen voldoet. De profielschetsen zullen ook vastgelegd en gepubliceerd worden”, zegt Gangapersad.

Als tweede spreker in sessie twee heeft Robert Ameerali ook een spreekbeurt gehouden. Als scanner van het kiesstelsel, stelt hij dat Suriname gezien moet worden als één grote kiesdistrict waarbij er geen grondbeginsel nodig is op de dag van de verkiezingen. “Het enige stelsel na de uitspraak van het Constitutioneel Hof is het evenredigheidsstelsel”, zegt Ameerali.

Assembleevoorzitter Marinus Bee zegt dat alle modellen die de afgelopen dagen zijn gepresenteerd, zullen worden vergeleken om zodoende de voor- en nadelen te bekijken. “Het is van belang dat wij als parlement en alle belanghebbenden een goed wetsproduct neerzetten”, zegt Bee.