Inheemse en tribale grootopperhoofden en de voorzitter van de Federatie van Para-plantages laten weten dat zij al geruime tijd in overleg met elkaar een proces hebben ingezet en zullen voortzetten, dat zij aanduiden met Fiti Makandra (FM).
FM is in deze vorm en omvang, historisch gezien, een uniek gebeuren. FM na a krutu, a komparsi, a kruderi, a kenki prakseri fu den lespeki tiriman fu den Afrikan-Sranan libimakandra di wani TIRI den folku fu den wan lespeki fasi.
FM vormt een ‘wapen’ tegen de voortdurende koloniale (en koloniaal overgeërfde) verdeel en heerstirannie, ingegeven door de strijdbaarheid van alle mannelijke en vrouwelijke voorouders.
De genoemde leiders zijn zich er terdege van bewust dat:
• het koloniale systeem, met als belangrijkste doel de verrijking van de kolonisator door economische uitbuiting, een verregaande inbreuk heeft gemaakt op de interne ontwikkeling en groei van de Inheemsen in Suriname en de duizenden Afrikanen die naar Suriname zijn gebracht. Dit systeem maakte gebruik van een dehumaniserend economisch model als voornaamste instrument.
• de effecten van de schendingen van de menselijkheid van de Inheemsen en Afrikaanse voorouders tijdens de slavernijperiode nog steeds door werken en een negatieve invloed hebben op diverse gebieden van de ontwikkelingsinspanningen van de Inheemsen en Afro-Surinamers vandaag de dag.
• dat hun voorouders nimmer tot nauwelijks materieel of financieel gecompenseerd voor geleverde fysieke inspanningen tijdens de slavernijperiode om Paramaribo en omstreken te bouwen. Wie heeft hen ooit daarvoor formeel bedankt?
• ze hun volk moeten behoeden voor elke vorm van inmenging (politiek, religieus, economisch) die bedoeld is om verdeeldheid te zaaien en te heersen.
De genoemde leiders erkennen, waarderen en prijzen:
• de inspanningen van de inheemse organisaties, die het symbool zijn van een vastberaden en rechtvaardige strijd voor de grondwettelijke erkenning van wat voor hen op fundamenteel en existentieel niveau van waarde is: de grondenrechten.
• de initiatieven van Inheemse en Afro-Surinaamse individuen en groepen die bijdragen aan de econo-mische, sociaal-culturele, educatieve, maatschappelijke en geestelijke versterking van hun respectieve gemeenschappen en op het gebied van reparaties, pardon en heling.
• de initiatieven van alle anderen die zich individueel of in organisatieverband inzetten voor het propageren van liefde voor het land, gerechtigheid, burgerparticipatie en inspraak, duurzamere strategieën voor economische ontwikkeling, bescherming van de rechten van kinderen en vrouwen en de culturele diversiteit van Suriname.
• de bijdrage van het Nationaal Comité Slavernijverleden aan een gecoördineerde herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname.
• de ondersteuning van het Ninsee en alle andere organisaties in Nederland.
• de durf van Caricom om een standpunt in te nemen aangaande reparations.
De Inheemse en tribale grootopperhoofden, en de voorzitter van de Federatie van Para-plantages roepen de Inheemse en Afro-Surinaamse gemeenschappen op om hen te ondersteunen en te volgen, in de gedeelde overtuiging, dat zij als eerste verantwoordelijk zijn voor het bevorderen van de welvaart en het welzijn van hun volk en gemeenschappen.
Ten tweede dienen zij open te staan voor ondersteuning, medewerking en bijdragen vanuit hun gemeenschap. Ook moeten zij voortbouwen op de (evolutionaire overlevings)kracht van de voorouders en voorouderlijke strijders om de ontegenzeggelijke drang naar vrijheid, eensgezindheid, zelf-beschikking en zelfbestuur, het leven in harmonie met de natuurlijke omgeving te koesteren.
Een belangrijk onderdeel van (het proces van) Fiti Makandra, van Tiri unu srefi fu tyari bun libi gi unu srefi, is de onderlinge verzoening. Hierbij is ook kennisgenomen van de excuses die premier Mark Rutte op maandag 19 december 2022 en koning Willem Alexander op woensdag 01 juli 2023 hebben uitgesproken.
Zoals dat per schrijven is kenbaar gemaakt, zal, na het horen van de nazaten als persoon, organisatie of leef-gemeenschap, een gepaste reactie gegeven worden op de uitgesproken excuses en het verzoek om vergiffenis.
De Surinaamse gemeenschap mag binnenkort uitkijken naar dat moment.
Jennifer Atmo is de hoofdredacteur bij GFC Nieuws. Ze beschrijft zichzelf als een echte Surinamekenner en heeft een passie voor lifestyle en entertainment-onderwerpen. Buiten haar rol in de media is Atmo tevens de voorzitster van KIVC, een organisatie die zich inzet voor maatschappelijke zaken.
Voor contact: jennifer@gfcnieuws.com
