GFC NIEUWSREDACTIE- In de jaren 1960 verspeelden China en Rusland hun kans om het Westen te verslaan toen ze bittere rivalen werden tijdens de Koude Oorlog.
Vandaag proberen hun presidenten – die naar verwachting vrijdag opnieuw zullen overleggen – die noodlottige fout te corrigeren.
’s Werelds machtigste autocratieën hebben hun krachten gebundeld voor een aanval op de liberale orde onder leiding van de Verenigde Staten en zijn bondgenoten – een dreiging die maar al te reëel werd toen Rusland in februari met Chinese steun het democratische Oekraïne binnenviel.
Autoritarisme was opnieuw in opmars en ’s werelds grootste democratieën stonden voor een ernstige uitdaging voor hun eenheid en vastberadenheid.
De relatie met China is duidelijker geworden, het gevaar dat het met zich meebrengt lijkt minder acuut. Wat is ontstaan is niets als een as van autocraten, maar een scheef partnerschap waarin de voorwaarden worden gedefinieerd door zijn alfa-lid, Xi Jinping, voornamelijk om de belangen van China te dienen.
Historisch gezien zijn de betrekkingen tussen China en Rusland beladen met wantrouwen en confrontatie.
De twee kwamen angstaanjagend dicht bij een nucleaire oorlog in de late jaren 1960, op het hoogtepunt van hun Koude Oorlog schisma.
Meer recent hebben Peking en Moskou echter een gemeenschappelijke oorzaak gevonden. Economisch gezien zijn ze wederzijds voordelige handelspartners, waarbij de industriële machine van China Russische olie, gas, kolen en andere grondstoffen importeert in ruil voor hightech Chinese goederen.
Xi en de Russische president Vladimir Poetin hebben ook een nauwe persoonlijke band gesmeed. In 2019 beschreef Xi Poetin als een ‘beste vriend’.
De lijm van hun vriendschap is een gedeelde frustratie over het Amerikaanse mondiale primaat. Beiden zien Washington als de belangrijkste belemmering voor het realiseren van hun internationale ambities. Dat is de reden waarom alarmen luider afgingen in democratische hoofdsteden toen Poetin Xi begin februari in Beijing bezocht en ze een gezamenlijke verklaring uitbrachten waarin stond dat “vriendschap tussen de twee staten geen grenzen heeft, er zijn geen ‘verboden’ gebieden van samenwerking.”
In de VS en Europa steeg de vrees dat de twee autoritaire staten in Azië en Europa een gecoördineerde aanval zouden inzetten tegen de dominantie van het Westen. Die vrees leek terecht toen Poetin later die maand zijn oorlog tegen Oekraïne lanceerde.
“Voor Rusland is de belangrijkste taak voor nu om voldoende inkomstenstroom te genereren om geld te pompen in de oorlogsmachine, het budget, om alle mensen te voeden die wapens dragen en de binnenlandse veiligheid ondersteunen,” vertelde Alexander Gabuev, een senior fellow bij het Carnegie Moscow Center, me.
“Terwijl de relatie tussen Rusland en het Westen door beide partijen wordt vernietigd … de belangrijkste inkomstenstromen … we wenden zich tot het Oosten en China is de belangrijkste speler.”
Afgezien van de Oekraïne-oorlog, en wat de uitkomst ook is, zal de relatie tussen China en Rusland zich waarschijnlijk verdiepen. Xi en Poetin delen een sterk belang bij het verminderen van hun economische afhankelijkheid van de VS en zijn Europese en Aziatische partners, en beide hebben een duidelijke stimulans om de handel en investeringen tussen hun economieën uit te breiden.
Toch kan de relatie tussen China en Rusland gevaarlijk blijven voor de VS en de democratie in bredere zin.
Welke verschillen of punten van wantrouwen ze ook hebben, Peking en Moskou delen nog steeds een doel om de wereldorde te veranderen, en ze zullen dat blijven nastreven, binnen de beperkingen van hun betrekkingen.
“Dit is geen alliantie,” vertelde Yun Sun, een directeur van het China-programma in het Stimson Center, me. “Partners is een veel genuanceerd woord in termen van wat elke partij voor de ander zal doen.” Maar Chinese leiders, vervolgde hij, “zien Rusland wel als een nuttige partner – of nuttig instrument – in de confrontatie met de Verenigde Staten. Dat is niet veranderd en dat gaat ook niet veranderen.”
Foto: Tyler Comrie / The Atlantic; Getty
S. Gallant maakt deel uit van het freelance redactieteam van GFC Nieuws.
Voor contact: info@gfcnieuws.com
