De oude politiek blijft Suriname zand in de ogen strooien met verkooppraatjes en valse beloftes, stelt ingenieur Dharm Mungra, partijleider van De Nieuwe Leeuw (DNL) in gesprek met GFC Nieuws.
In een krachtig opiniestuk hekelt hij de misleiding van kiezers met propagandaverhalen, terwijl de sociaaleconomische realiteit steeds schrijnender wordt.
De politicus pleit voor structurele hervormingen en een economisch beleid dat écht werkt.
Lees hieronder zijn volledige betoog:
Hoe de oude politiek met het verkopen van ‘snake oil’, oftewel ‘chiling oil’, de kiezer zand in de ogen strooit
De voorzitter van de VHP komt telkens met dezelfde propagandaverhalen: er was een crisis in 2020, de VHP heeft die opgelost, er is nu economische groei en stabiliteit, en dan volgen de bekende kreten over AOV-verhoging, et cetera — bla bla.
De waarheid is dat Suriname al sinds het einde van de 19e eeuw een bodemloze put is. Sinds het wegvallen van de plantagelandbouw rond 1900 verkeert onze economie in zwaar weer. We importeren structureel meer dan we exporteren, wat leidt tot een negatieve lopende rekening op de betalingsbalans. Dat uit zich in een onstabiele wisselkoers.
Er was altijd sprake van een begrotingstekort, dat tot 1975 werd aangevuld door de koloniale overheid. Na 1975 kwamen de middelen van het ontwikkelingsverdrag beschikbaar. De momenten waarop de wisselkoers redelijk stabiel was, danken we vooral aan een toename van Amerikaanse dollars vanuit de informele sector — maar dat zijn uitzonderingen.
Sinds 2000 is er géén structureel beleid gevoerd om de deviezenverdiencapaciteit te vergroten, ondanks een deviezenvoorraad van meer dan 3,2 miljard tussen 2000 en 2010.
Van de jaren ’60 tot 2000 verdiende Suriname ongeveer 375 miljoen USD, voornamelijk via de export van aluinaarde en rijst. De staat stelde toen deviezen beschikbaar voor alle importen. Sinds 2000 betaalt de particuliere sector de importen zelf, waardoor de staat meer deviezen overhoudt. Bovendien verdient de staat sinds tien jaar circa 600 miljoen USD per jaar via de goudexporten.
Toch waren er grote schulden — vooral bij Oppenheimer en China. De Oppenheimerschuld is het gevolg van corruptie binnen Staatsolie, toegelaten door het Nieuw Front. Schulden zijn echter geen reden om naar het IMF te stappen. De huidige regering luisterde naar quasi- en nepdeskundigen, wat desastreus uitpakte voor 70% van de bevolking.
Er was géén liquiditeitscrisis. Wat er wél was, is wanbeleid. De IMF-interventie heeft niets opgelost: de wisselkoers blijft stijgen, de begroting is niet in evenwicht, er is geen monetair evenwicht — en het volk zit nog steeds met de gebakken peren. Gelukkig zijn de schulden inmiddels herstructureerd, wat normaal is bij landen.
De oude politiek heeft geen oplossing voor onze sociaaleconomische problemen.
Wat is het grootste probleem?
Het grootste probleem is de structureel negatieve lopende rekening, die zorgt voor druk op de wisselkoers. Suriname importeert bijna alles, en de dure koers vreet aan de koopkracht. Beheersing van de wisselkoers is dus cruciaal. Dat kan alleen door onze exportsector zodanig te versterken dat de lopende rekening neutraler wordt.
Daarnaast is de verborgen werkloosheid enorm, vooral in de publieke sector. In 2025 hebben we een beroepsbevolking van 201.000 mensen. Daarvan zijn er 64.000 ambtenaren, waarvan 44.000 overbodig zijn. De formele werkgelegenheid ligt op 115.000, wat betekent dat er 86.000 mensen óf werkloos zijn óf in de informele sector werken.
Tel daar nog 10.000 verborgen werklozen bij in parastatale bedrijven en je komt op 140.000 mensen die structureel onderbenut zijn. Bedrijven zoals Telesur, EBS, SLM, SWM en Staatsolie zijn inefficiënt en wentelen dat af op de rest van de economie.
Dit grote leger aan verborgen werklozen is een broedplaats voor criminaliteit, sociale problemen en stagnatie. Er is een tekort aan arbeiders, dienstmeiden, tuinlieden, terwijl duizenden mensen zinloos worden vastgehouden in overheidsbanen. Het ambtenarenapparaat verdringt productieve werkgelegenheid.
De visie van DNL
DNL vindt dat het afslanken van het ambtenarenapparaat sociaal verantwoord moet gebeuren. Tegelijkertijd moeten er nieuwe banen gecreëerd worden in de particuliere sector, zodat mensen gemotiveerd worden over te stappen naar beter betaalde en zinvollere arbeid.
De exportsector moet een krachtige impuls krijgen, maar dat lukt niet zolang onze concurrentiekracht zwak blijft. Cruciale productiekosten zoals energie, telecommunicatie en technologie zijn veel te hoog in verhouding tot de internationale normen. Bovendien is zowel de arbeids- als kapitaalproductiviteit te laag.
Wat Suriname nodig heeft, is een daadkrachtige regering met kennis van zaken. De Nieuwe Leeuw beschikt over die capaciteit.
Een voorbeeld: een investering van FFF uit Hyderabad in 50.000 hectare oliepalm kan 7.000 tot 8.000 banen opleveren én de betalingsbalans ondersteunen. Onze spijsolievoorziening zou net als vroeger gegarandeerd zijn.
De regering moet investeren in sectoren die deviezen opleveren én werkgelegenheid creëren. DNL maakt zich sterk voor het verlagen van te hoge factorkosten en het stimuleren van exportproductie.
We zijn een olieproducerend land met waterkracht, maar toch zijn onze energiekosten hoger dan wenselijk. Bedrijven zoals Staatsolie en EBS moeten doorgelicht en gesaneerd worden. Hetzelfde geldt voor Telesur, SWM en SLM.
DNL is voorstander van een doordachte privatisering van staatsbedrijven, met een stevig beleidskader.
Vooruit met voedselzekerheid en industrie
Binnen vijf jaar is verdubbeling van de rijstproductie haalbaar. Daarbij moet het deviezencomponent lager liggen dan de importwaarde van rijst. Voedsel wordt een strategisch wapen; daarom zet DNL in op verhoogde productie.
We beschikken over overvloedig zoetwater en energie. Die comparatieve voordelen moeten we eindelijk omzetten in concurrentievoordelen. De landbouwbank zal opnieuw worden opgezet met vestigingen in de belangrijkste landbouwregio’s.
Tot slot: met internationaal concurrerende kosten voor energie, water, land en telecom kan Suriname industrieparken vestigen en de maakindustrie boosten. Daarom zijn we immers lid van de Caricom-markt: om onze producten af te zetten in een grotere regio.
Jennifer Atmo is hoofdredacteur bij GFC Nieuws en een echte Surinamekenner. Ze schrijft graag over lifestyle en entertainment en is daarnaast voorzitster van KIVC, een organisatie die zich inzet voor maatschappelijke thema’s.
Voor contact: jennifer@gfcnieuws.com of direct via WhatsApp.
