Vorige week ontstond er een discussie op sociale media over de mislukkingen van de Amsterdamse Bijlmermeer, oftewel het huidige Amsterdam Zuidoost.
De bijlmer werd in de jaren ‘60 en ‘70 opgezet als een modern woongebied met hoogbouwflats en veel groen.
Het werd één van de meest ambitieuze stadsvernieuwingsprojecten in Nederland. Maar al snel veranderde de droom in een mislukking, waarin criminaliteit, armoede en sociale problemen de overhand kregen.
Een groot deel van de bewoners bestond uit Surinamers die na de onafhankelijkheid in 1975 naar Nederland kwamen. Waarom werden zoveel Surinamers juist in de Bijlmer gehuisvest, en wat ging er mis?
Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 trokken tienduizenden Surinamers naar Nederland, vaak op zoek naar een betere toekomst.
De Bijlmer, waar op dat moment veel leegstand was, werd aangewezen als dé plek om deze nieuwe Nederlanders te huisvesten.
Het was een grootschalig, modern woongebied met veel sociale huurwoningen, waardoor het aantrekkelijk werd voor woningcorporaties om nieuwkomers daar te vestigen.
Maar het ontwerp van de wijk had grote gebreken. De hoogbouwflats waren eentonig en onoverzichtelijk, met donkere galerijen en verhoogde loopbruggen die criminaliteit in de hand werkten.
Er waren nauwelijks voorzieningen en sociale controle was beperkt waardoor de buurt in de jaren ‘80 en ‘90 uitgroeide tot een probleemwijk.
De grootste blunder in de Bijlmer was dat er onvoldoende werd nagedacht over de sociale impact van het woonbeleid.
Surinamers werden massaal op één plek geconcentreerd, zonder dat er voldoende werkgelegenheid of integratieprogramma’s waren. Hierdoor ontstond segregatie en een gebrek aan economische kansen, wat leidde tot armoede en sociale achterstand.
Daarnaast bleek de architectuur van de Bijlmer desastreus. De wijk was ontworpen volgens modernistische idealen, maar functioneerde in de praktijk als een afgesloten eiland waar criminaliteit en drugshandel hoogtij vierden.
De infrastructuur, met zwevende wegen en parkeergarages op verschillende niveaus, maakte de wijk moeilijk te overzien en onveilig.
De lessen die we hieruit kunnen trekken zijn duidelijk: grootschalige woonprojecten moeten niet alleen worden bekeken vanuit een stedenbouwkundig perspectief, maar vooral vanuit sociaal-economische factoren.
Migranten of andere groepen mogen niet lukraak in een bepaalde wijk worden geplaatst zonder dat er werkgelegenheid, onderwijs en sociale voorzieningen worden gegarandeerd.
Zuidoost heeft de afgelopen decennia een transformatie ondergaan, met de sloop van veel flats en de komst van laagbouw en betere voorzieningen.
Toch blijft het een voorbeeld van hoe stedelijke planning grote sociale gevolgen kan hebben.
De fouten die destijds in de Bijlmer zijn gemaakt, moeten een waarschuwing zijn voor toekomstige stedelijke projecten, zowel in Nederland als in andere landen met grote migrantengemeenschappen.
Jennifer Atmo is de hoofdredacteur bij GFC Nieuws. Ze beschrijft zichzelf als een echte Surinamekenner en heeft een passie voor lifestyle en entertainment-onderwerpen. Buiten haar rol in de media is Atmo tevens de voorzitster van KIVC, een organisatie die zich inzet voor maatschappelijke zaken.
Voor contact: jennifer@gfcnieuws.com of direct via WhatsApp.
