Schreeuwers van Panam case weten kennelijk niet het verschil tussen USD 8 miljoen en USD 8 miljard

Door Hikmat Mahawat Khan

Eerder dit jaar was er overal en bij heel veel mensen dagenlang commotie over USD 8 miljoen. Volgens een anonieme klokkenluider zou er gerommeld zijn bij het Panam-project.

De hele oppositie, mediahuizen, journalisten, zogenaamde influencers, advocaten, oud-ambtenaren, maatschappelijke organisaties en enkele zogenaamde deskundigen gingen aan de haal met de verhalen van de klokkenluider.

Iedereen was dagenlang aan het sputteren, zelfs tot een demonstratie bij het Openbaar Ministerie (OM) voor een spoedig onderzoek naar de USD 8 miljoen rond Panam.

Nu is er een andere zaak in Suriname, met een bedrag van USD 8 miljard, en de klokkenluider is met naam en toenaam bekend: Anand Biharie uit Nederland. In deze zaak zou USD 8 miljard onttrokken zijn aan de Surinaamse samenleving, bekend als de ‘Goudroof’ case.

Volgens Biharie zijn de goudbedrijven RGM/IamGold en mogelijk zelfs Zijin betrokken, naast een aantal Surinamers, van wie hij enkelen bij naam noemt. Heel Suriname kijkt nu de andere kant op bij zoiets schokkends. Het gaat volgens Biharie om USD 8 miljard, wat 1000 keer meer is dan het bedrag waar het bij Panam om ging.

In het geval van Panam had de burger tenminste geasfalteerde wegen. Goed of fout, er is iets fysiek te zien in het Panam-project. In de goudroof case is er niks, niets, nada; de Surinaamse burger zit met lege handen.

Het gaat dus om “serious money”, zoals men zegt, daar kom je je bed voor uit. Snapt Oostburg wel wat de omvang van dit bedrag is? Hij houdt zo van zijn land en zijn landgenoten, waar is hij nu? Vindt hij het niet belangrijk om ook een mars te organiseren naar het OM om onderzoek aan te vragen?

Kan hij nu geen accountant inhuren in plaats van een advocaat om tegen Ori te strijden? Oostburg kan helpen die USD 8 miljard voor het land binnen te halen, en dan zijn alle onderwijsproblemen als sneeuw voor de zon verdwenen.

Waar is DTV die wekenlang achter de USD 8 miljoen van Panam aanrende? Waarom haalt Jerrel Harderwijk niet de een na de ander in de studio om te vragen naar de zaak? Waar is de VES die overal opdook om te vertellen hoe erg het was met Panam, want USD 8 miljoen zou onterecht betaald zijn?

Nu is USD 8 miljard foetsie en de VES lijkt in de hangmat te snurken. Waar zijn de topeconomen van de VES die geen kritiek dulden, want hoe durfde de president hen te bespreken? De economen kunnen de samenleving nu verblijden met analyses en de aantijgingen van Biharie ontkrachten of juist ondersteunen.

Wat is er met Suriname dat al die schreeuwers rond Panam nu zo muisstil zijn? Het lijkt niet interessant omdat men Santokhi nu niet kan bashen?

Ik neem het niet op voor Santokhi of meneer Panam, maar het valt gewoon op; je hoeft geen Einstein te zijn om dit te zien. Suriname is muisstil. Komt het omdat men niet begrijpt waar het precies om gaat? Komt het omdat men Biharie niet gelooft of vertrouwt? In dit verband verwijs ik toch nog een keer naar de houding in de Panam case, waar men niet eens wist wie de klokkenluider was. Het kon een charlatan zijn, maar men vertrouwde hem op voorhand en rende achter hem aan.

Het bedrag van USD 8 miljard is toch de moeite waard om achter deze case aan te willen gaan, ondanks wat je van Biharie vindt? Dit bedrag is meer dan Oppenheimer 1 en 2 van de regering Bouterse plus het IMF van Santokhi, plus alle benodigde investeringen van Staatsolie straks in de offshore, plus voor alle bruggen, wegen en mooie ziekenhuizen, en nog meer. Cash money! Waar wacht Suriname op? Je hoeft niet meer naar IMF, naar Oppenheimer en China, IsDB, India en IDB, mits Biharie gelijk heeft. Wat zegt Biharie dan eigenlijk? En waar gaat het precies om?

Wat zegt Biharie?

Biharie komt met drie grote brokken van aantijgingen, en voor elk brok is er een andere primaire “dader”. In eenvoudige woorden, en een beetje straattaal, komt het hierop neer:

1. Er zijn Surinamers die bij elkaar 25% van de aandelen – zogenaamde B-aandelen – in RGM hebben, en die hebben alle dividend al die jaren in hun eigen zak gestopt. Deze Surinamers hebben “gestolen” van hun eigen Surinaamse broeders en zusters. Erg hoor! Wie zijn deze Surinamers dan? Waar is de top intel-man van de NDP, die de hele dag bezig is met het huis van Rishano? Hij kan beter gaan achterhalen wie die Surinamers zijn die mogelijk met die 25% aandelen zijn weggerend, dan bewijst hij het land echt een dienst. Of zitten er ook partijgenoten van hem bij, en wordt het ongemakkelijk voor hem en de partij?

2. RGM/IamGold zou jaren de winst van de onderneming laag gehouden hebben om zo minder dividend aan de Surinaamse staat te hoeven afdragen, en ook minder winstbelasting aan de staat te hoeven betalen. Dit zou RGM/IamGold onder andere gedaan hebben door kosten op te voeren en investeringen in één keer af te boeken. Dit zouden de VES-economen kunnen onderzoeken en analyseren. Jaarrekeningen doorploegen heet dat. Waar zijn de lokale betrokken accountants? Zij kunnen Suriname een dienst bewijzen met hun analytische kracht. Waar is de man die bij de Centrale Bank zat en nu, na een veroordeling, de hele dag met rapporten zwaait alsof er niks aan de hand is bij de bank? Kan hij nu geen rapporten met benchmarks vinden om de Surinaamse samenleving een dienst te bewijzen? Of kan het zo zijn dat veel Surinamers die in de regeringen zaten en op de hoogte waren hiervan, een politieke kleur hebben die hem nu niet goed uitkomt?

3. RGM/IamGold zou jaren meer goud gevonden hebben dan dat ze rapporteerden aan Suriname en in hun boeken hebben vermeld. Zo zou RGM/IamGold het land en de burger hebben bestolen. Als dat zo is, dan is de vraag wie allemaal hebben weggekeken, en tegen welke soekroe money of zakgeld.

Dus samengevat is de Surinaamse burger op drie fronten bedonderd volgens Biharie, en dat jarenlang, waarbij hij becijferd heeft dat het gaat om ongeveer USD 8 miljard totaal! In de hele tjutja – mooi Surinaams woord – hebben Surinamers zelf het spel meegespeeld. Hoeveel van de USD 8 miljard zijn in die Surinaamse zakken verdwenen, en hoeveel in de zakken van RGM/IamGold, is nog niet helder, althans niet naar buiten gebracht.

De hamvraag: Wat kan hier waar zijn?

Alles begint met het vaststellen of de beweringen die Biharie doet waar kunnen zijn. Dat begint dan met een paar steekproeven – zie de vragen hierna – om daarna steeds dieper in de zaak te kunnen duiken. Uit die steekproeven kan dan al snel blijken of Biharie misschien een fantast is, of dat zijn verhaal misschien opgeklopt is, of dat hij echt een mega-tjutja boven water heeft getild? In alle gevallen is het de moeite waard voor Suriname om dit nader te onderzoeken.

Biharie heeft zijn portie werk al gedaan, hij is al naar de SEC (de beurswaakhond in de VS) gegaan omdat hij zo primair RGM/IamGold kan aanspreken. Maar wie zijn de Surinamers die met dikke zakken geld rondlopen, en wie gaat achter hen aan? In getrapte volgorde kan het ook door en via de SEC gebeuren, heb ik begrepen. Maar toch, dit zou de aandacht van Surinaamse autoriteiten moeten hebben, zoals het OM en de regering. Waar zijn zij?

Maar terug naar de vraag wat er waar kan zijn. Het zou dan moeten beginnen met een paar eerste simpele vragen zoals:

1. Bestaan die B-aandelen?
2. Wie heeft die B-aandelen aan de Surinaamse zijde?
3. Is er dividend uitgekeerd op basis van die B-aandelen?
4. Hoeveel dividend is er over de jaren uitgekeerd op basis van die B-aandelen aan de Surinaamse houders van de aandelen?
5. Hoe is de controle op het volume goud dat gemijnd is versus wat opgegeven is?
6. Wie hebben op de controle gelet?
7. Hoe hebben de RvC-leden opgelet dat er niet minder winst berekend en gerapporteerd werd?
8. Hoe hebben het ministerie van Financiën en van Natuurlijke Hulpbronnen zich vergewist dat ze niet bedonderd werden met lagere winsten in verband met winstbelasting, royalty en dividend?

Bij al deze acht vragen zijn jarenlang Surinaamse functionarissen zoals presidenten, vice-presidenten, ministers, afgevaardigde RvC-leden en zelfs DNA-leden betrokken geweest. Velen leven nog en wonen nog in Suriname. Waarom reageren zij – op Gregory Rusland na – nu niet

Waarom zwijgen Surinaamse functionarissen over de aantijgingen?

Bij al deze acht vragen zijn jarenlang Surinaamse functionarissen zoals presidenten, vice-presidenten, ministers, afgevaardigde RvC-leden en zelfs DNA-leden betrokken geweest. Velen van hen leven nog en wonen nog in Suriname. Maar waarom reageren zij nu niet op de aantijgingen, op Gregory Rusland na?

Waarom komen zij niet zelf vertellen hoe de vork in de steel zit en aangeven wat er niet zou kloppen van wat Biharie stelt? De Surinaamse media – hier is de lijst bijvoorbeeld voor DTV – zou een aantal van die betrokkenen aan de Surinaamse zijde kunnen ondervragen. Te beginnen bij:

– Ex-president Venetiaan
– Ex-vicepresident Sardjoe
– Ex-minister van NH Rusland
– Ex-minister van NH Hok
– Ex-minister van Financiën Boedhoe
– Ex-minister van NH Akiemboto
– Ex-minister van NH Dodson
– Ex-vicepresident Ameerali
– Ex-vicepresident Adhin
– Ex-CEO van Grassalco Akiemboto
– President Santokhi
– Vicepresident Brunswijk

Er zijn nog meer namen. Sommigen zijn helaas niet in de buurt om bevraagd te worden. In de lijst van de bovengenoemde namen zijn er enkele praatgrage functionarissen die graag bij de media komen, zoals Hok, Akiemboto (nu actief politicus), Adhin, Santokhi en Brunswijk.

Een mooie selectie, zou ik zeggen. Naast deze namen zijn er enkele andere praatgrage DNA-leden die graag vertellen hoe het land ontwikkeld moet worden, zoals ex-DNA-lid Ramnandanlal van Palu, huidig DNA-lid Asabina van BEP, Gayadien van de VHP, Bouva van NDP, en Etnel van de NPS. Dus aan de slag, media, zou ik zeggen.

Mijn eigen bevindingen

Inmiddels heb ik als diaspora ook moeite gedaan om vanuit 8.000 km afstand en vanuit mijn zolderkamer, waar het riant toeven is trouwens, onderzoek te doen naar de aantijgingen van Biharie en antwoord te zoeken op de genoemde acht vragen.

Ik heb al antwoord gevonden op een paar van de vragen op basis van echte documenten – jaja, ik heb ook intel – en ik blijf doorzoeken en analyseren. In de volgende editie zal ik mijn analyse en bevindingen delen.

In de tussentijd hoop ik dat de Surinamers die zo bezorgd waren over die USD 8 miljoen bij Panam ook moeite doen om te zoeken naar USD 8 miljard in de goudroofzaak.