INGEZONDEN– Het Constitutioneel Hof heeft een verzoek “Onverbindend verklaren Kiesregeling” in beschouwing genomen en inmiddels daarop antwoord gegeven.
In dit kader had het Hof de BEP gevraagd om digitaal of schriftelijk haar zienswijze met betrekking tot de werking van het huidige kiesstelsel kenbaar te maken. De BEP heeft voldaan aan dit verzoek van het Hof met plaatsing van de volgende kritische kanttekeningen.
De roep om wijziging van de huidige Kiesregeling is niet van vandaag en er zijn daarover meerdere discussies, besprekingen en hoorzittingen geweest. Verwezen wordt naar bijvoorbeeld een bespreking in mei 2017 met de Commissie Evaluatie Kieswetgeving, onder leiding van oud-president J. Wijdenbosch waar voorgestelde wijzigingen van politieke partijen en deskundigen werden besproken.
In oktober van hetzelfde jaar werd ook door het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) met politieke partijen te Overbridge van gedachten gewisseld over wijziging van de Kiesregeling.
In het proces van consultaties hebben de politieke partijen meestal schriftelijk hun kijk op de zaak gepresenteerd. Het was daarom onbegrijpelijk voor de BEP dat aan politieke partijen werd gevraagd om wederom hun visie op de werking van de Kiesregeling te geven.
De BEP was van mening dat er in de kasten en bureauladen van de verantwoordelijke overheidsinstanties documentatie liggen waaruit kon worden geput en dat deze benadering gelijkenis vertoonde met een demonstratie van het gebrek aan beleidscontinuïteit of proberen het wiel opnieuw uit te vinden.
Via de media is inmiddels bekend gemaakt dat de bevinding van het Hof is dat de huidige zetelverdeling strijdig is met bepalingen in de Grondwet en internationale verdragen waar Suriname partij bij is. De partij moet de door het Hof bereikte conclusies, inclusief de daartoe leidende overwegingen, betreffende zijn bevindingen, nog officieel vernemen.
Echter vanwege de huidige maatschappelijke belangstelling en discussie betreffende wijziging van de kiesregeling wil de BEP bij deze gaarne haar visie hieromtrent met de samenleving delen. Deze visie zal de grondslag vormen voor de partij bij deelname aan elk toekomstig debat hieromtrent in de maatschappij en/of in de Nationale Assemblee.
In het laatste geval uiteraard nu het voor een besluitvorming ter zake door DNA noodzakelijk is dat deze issue op de agenda moet worden geplaatst. In dit kader wenst de partij onder voorbehoud te informeren dat de beschouwing die zij hierbij op de kiesregeling presenteert substantieel ruimer is dan het wijzigen van het toebedeelde aantal DNA-zetels aan kiesdistricten.
De partij is voorts van mening dat een grondige (360 graden) evaluatie van de kiesregeling en het kiesbesluit en de daaraan gerelateerde artikelen van de Grondwet de basis dient te vormen voor elk voorstel van wijziging van het kiesstelsel, waarvoor een twee/derde (2/3) meerderheid van de stemmen van DNA vereist is.
De partij acht het van belang voor de samenleving te vernemen wat de overwegingen waren die geleid hebben tot de vaststelling van het huidige stelsel en waarom die niet meer valide zijn. Als die overwegingen standhouden, welke zijn de nieuwe overwegingen dan wel de voortschrijdende inzichten op basis waarvan de regeling gewijzigd moeten worden, anders dan het aantal inwoners en/of stemgerechtigden van de kiesdistricten?
De visie van de BEP
De BEP ziet een parlementaire en democratische weg en het gebruik van bestaande politieke structuren als de meest heilzame manier om een humane, egalitaire samenleving op te zetten. Deelname aan de verkiezingen en zitting nemen in het parlement zijn daarbij fundamentele voorwaarden.
Vanuit haar ideologie en streven naar een humane Staat, onderkent de BEP de ongelijkheid en onrechtvaardigheid dat bewust of onbewust verweven zit in de Kiesregeling van Suriname. Dit belemmert de verdere democratisering van de bestuurlijke orde. De partij is daarom voorstander van wijziging van de Kiesregeling en andere (verkiezings)wetten, ook de Grondwet, waar zulks van node is en dat niet beperkt is tot wijziging van de zetelverdeling.
a) Evenredige vertegenwoordiging
De BEP ziet een landelijke evenredige vertegenwoordiging als een optie. Als politieke partij die gelijkheid en rechtvaardigheid hoog in het vaandel heeft staan, kan de BEP onmogelijk tegen evenredige vertegenwoordiging zijn. Met dit stelsel betekent het niet alleen dat iedere stem in Suriname evenveel waard is maar ook dat het kiesstelsel representatief is. Verder houdt het in een versterking van de democratie in het land.
Bij de verdere uitwerking van het stelsel zal rekening moeten worden gehouden met regio’s en groepen die een ontwikkelingsachterstand hebben. Dat kan het beste in beleidsmatige zin door met specifiek beleid (tijdelijk) aandacht aan die regio’s en groepen te geven.
Ingaande de verkiezingen van 1963 werd er een gecombineerd systeem van personen meerderheidsstelsel in de kieskringen en landelijke evenredige vertegenwoordiging ingevoerd, waarbij tevens het aantal Statenzetels werd uitgebreid. Diverse politieke partijen stonden uitermate gereserveerd tegenover het systeem van evenredige vertegenwoordiging.
Een akkoord werd slechts bereikt onder voorwaarde dat er enkele speciale kieskringen in het binnenland kwamen. Hiertoe werd de bestaande kieskring Marowijne gesplitst in Boven- en Beneden- Marowijne en werd als nieuwe kieskring Brokopondo ingesteld. Zowel de noden als het aantal bewoners van deze districten zijn toegenomen. Reden genoeg voor de BEP om te pleiten voor behoud of zelfs vermeerderen van de 10 zetels die gereserveerd zijn voor de binnenlandse districten. Het gaat trouwens om zetels waarvoor alle politieke partijen voor mogen strijden onder dezelfde voorwaarden.
b) Regionale organen
De regionale- en districtsraden hebben een cruciale rol te vervullen in het streven naar optimalisatie van burgerparticipatie en dus beleving van de democratie op alle niveaus. Alhoewel dit verankerd is in de Grondwet, hebben regeringen tot op heden gefaald om de effectiviteit van deze organen in praktijk om te zetten.
De BEP heeft graag dat alle instrumenten die de grondwettelijke plicht van burgerparticipatie tot uiting dienen te brengen, in zodanige mate worden aangepast dat verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de regionale – en districtsraden beantwoorden aan de ontwikkelingsbehoefte van het Surinaamse volk. Tevens dienen deze raden betere aansluiting en samenwerking te vinden aan het geheel van volks vertegenwoordigende organen en lokale besturen.
In het verlengde daarvan is de BEP voorstander van het kiezen van de Districtscommissaris (DC) door de kiezers in de respectieve districten.
De DC dient eveneens niet meer als voorzitter van de districtsraad (DR) te worden aangesteld ter bevordering van de controlerende en wetgevende taken van de DR, inclusief de vaststelling en aanwending van de benodigde middelen ten uitvoer van activiteiten in het district (decentralisatie van de begroting per district).
Aangezien de titel/benaming commissaris impliceert dat de functionaris door een hogere administratieve functionaris wordt aangewezen van wie hij/zij gedelegeerde taken en bevoegdheden krijgt, kan het nodig zijn deze titel/benaming te veranderen en te kiezen voor één die aangeeft dat de functionaris gekozen is door het electoraat van het district.
c) Oproep te gaan stemmen
De kwestie van de oproepkaart kost praktisch heel wat hoofdbrekens. De oproepingskaart kan worden gehandhaafd, maar het systeem zal betrouwbaarder en efficiënter moeten worden gemaakt. En zeker het toezicht op de bezorging van de kaarten verdient bijzondere aandacht. Voorts kan de mogelijkheden gecreëerd worden om de huidige ID-kaarten te moderniseren en beveiligen, ter vervanging van het oproepkaartensysteem.
d) Stemmen buiten het ressort
Mogelijkheden dienen gecreëerd te worden om ingeschrevenen in een bepaald ressort onder strenge voorwaarden te laten stemmen op speciale sub-stembureaus in een ander ressort. Dat zou dus kunnen met de introductie van sub-stembureaus op commissariaten. Voorts biedt de grondwet geen mogelijkheden aan ingezetenen, die op het moment van de stemming buiten Suriname vertoeven om aan de stemming deel te nemen, indien zij dat wel zouden willen. Sommige landen bieden hun ingezetenen wel die mogelijkheid via hun ambassades en consulaten.
e) Overige wettelijke regelingen
• Er dient een onafhankelijke verkiezingsautoriteit ingesteld te worden die de verkiezingen organiseert.
• Tevens dient een afgebakende campagne periode te worden vastgesteld.
• Regels dienen vastgesteld te worden voor de financiering van de campagne van politieke partijen met name het verplicht stellen van een verkiezingsbankrekening om de inkomsten
en uitgaven van politieke partijen tijdens de campagne periode zo transparant mogelijk te maken.
• Inherent aan het voorgaande, dient een controleorgaan ingesteld te worden die na de verkiezingen de juistheid/zuiverheid van de boeken moet goedkeuren.
f) Woonplaatsbeginsel
Het woonplaatsbeginsel bij de kandidaatstelling kan worden versterkt omdat het in de huidige vorm juist belemmerend werkt op een evenwichtige vertegenwoordiging van de kiezers in bepaalde ressorten en kiesdistricten. Goed opgeleide burgers afkomstig uit bepaalde ressorten en kiesdistricten wonen en werken vaak elders in het land.
Degenen onder hen die ondanks een verhuizing toch een ware binding hebben met hun geboorteplaats en de gemeenschap doordat ze bijvoorbeeld er maatschappelijk betrokken zijn (o.a. actieve deelname in organisaties en aan activiteiten, het doen van vrijwilligerswerk) worden uitgesloten om een bijdrage te leveren aan deugdelijke belangenbehartiging.
Overwogen kan worden om niet uitsluitend woonplaats, maar ook geboorteplaats en maatschappelijke betrokkenheid als substituut criteria in te voeren om de binding van de kandidaat met het kiesdistrict aan de tonen.
Conclusie
• Onder voorbehoud dat wijziging van de kiesregeling niet beperkt zal zijn tot wijziging van de zetelverdeling is de BEP is voorstander van wijziging van de huidige Kiesregeling omdat de partij gelijkheid, rechtvaardigheid en representatie hoog in het vaandel heeft.
• De partij pleit voor evenredige vertegenwoordiging waarbij randvoorwaarden worden geschapen om zwakke regio’s en groepen voldoende kansen te bieden zich op te trekken.
• De BEP wenst versterking van het systeem van burgerparticipatie onder andere via de lokale besturen, regionale- en districtsraden (volks vertegenwoordigende lichamen), alsook verkiezing van de districtscommissarissen (districtsbestuurders) en decentralisatie van de begroting en het budget, alsmede het proces tot de vaststelling daarvan.
• Het systeem van oproepen om te gaan stemmen betrouwbaarder en eenvoudiger te maken en de uitvoering beter te controleren. De E-ID kaarten zouden daarvoor toegankelijk gemaakt kunnen worden.
• Het faciliteren van kiezers om buiten hun ingeschreven ressorten te kunnen stemmen middels het instellen van sub-stembureaus.
• Het instellen van een onafhankelijke verkiezingsautoriteit, de afbakening van de campagne periode, regels en controleorgaan in het kader van financiering van politieke partijen dienen wettelijk geregeld te worden
• Het woonplaatsbeginsel versterken en geboorteplaats en maatschappelijke betrokkenheid als substituut criteria in te voeren om de binding van kandidaten met een kiesdistrict te onderbouwen.
Heel binnenkort gaat de Partij BEP een presentatie houden over het kiesstelsel van Suriname.
BEP Media commissie
S. Gallant maakt deel uit van het freelance redactieteam van GFC Nieuws.
Voor contact: info@gfcnieuws.com
