Racisme, hoe moeten we ermee omgaan?

INGEZONDEN– Het woord discriminatie kan ook in een neutrale of positieve betekenis worden gebruikt.

Negatieve discriminatie is het maken van onderscheid op onterechte gronden als gevolg waarvan iemand (of een groep) nadeel ondervindt.

Sommige oordelen waarbij gewezen wordt op verschillen tussen mensen kunnen gewoon waar zijn. Vaak rust er een taboe op het noemen van verschillen, hetgeen het realistische denken belemmert.

De bewering dat alle mensen hetzelfde zijn, is empirisch onjuist. ‘’Antiracisten scheppen een vals bewustzijn als zij verschillen en onderscheid tussen mensen willen ontkennen. Zijn is verschillend zijn’’, betoogt A.Memmi, een groot denker over racisme. “Een biologisch of anderszins verschil benadrukken, dat is nog geen racisme.’’

“Het onderzoek naar verschillen tussen mensen vormt zelfs het object van onder andere de antropologische wetenschap. Zouden we dan alle onderzoekers in de menswetenschappen moeten verdenken van racisme?’’

Het vaststellen van een verschil is nog geen racisme, het is een constatering.

‘’Het onderscheidende kenmerk alleen kan een beschuldiging nog niet rechtvaardigen. Het krijgt pas een onbeschaamde strekking, als het gebruikt wordt in een racistische argumentatie.’’

Het toekennen van een waarde aan een verschil in ons eigen voordeel is zelf nog niet een afdoende bewijs voor een racistische instelling. Heel eenvoudig gezegd is racisme: negatieve discriminatie op grond van rassenonderscheid.

Beledigd

Ik wil nu het racisme-vraagstuk bespreken aan de hand van een alledaags voorbeeld.

Een blanke Hollandse vrouw die in het maatschappelijk verkeer heel prettig omgaat met zwarte Afrikanen, zegt in een gesprek over haar privéleven dat ze in elk geval niet met een zwarte Afrikaan wil trouwen.

De vraag is nu: is deze vrouw racistisch bezig? Is ze schuldig aan negatieve discriminatie of het zaaien van tweedracht in de samenleving? Heeft ze zich minachtend uitgelaten over zwarte Afrikanen?

Het is duidelijk dat hier geen sprake is van negatieve discriminatie of racisme.

De vrouw spreekt geen vooroordeel uit en heeft niemand in het maatschappelijk leven in diens ontplooiing belemmerd, benadeeld, slechter behandeld of beledigd.

Beledigd zijn is trouwens een subjectieve beleving. Ze gebruikt het etnische onderscheid niet negatief tegen anderen.

De realiteit is dat mensen voor hun identiteitsgevoel in meer of mindere mate bij hun groep willen horen.

Als we proberen dat elkaar af te nemen, is dat intolerantie op haar sterkst. De blanke vrouw zegt nergens dat ze zich superieur voelt boven de zwarte Afrikanen.

Sommige mensen die interraciaal getrouwd zijn, vinden geheel onterecht dat hun leefwijze menslievender is dan van mensen die graag binnen hun eigen ras willen huwen.

Het is een feit dat vrijwel iedereen bij het kiezen van vrienden en kennissen bewust of onbewust groepen mensen uitsluit, zelfs binnen één cultuur.

Mogelijk spelen sociaal milieu, smaak, gewoonte, eerdere ervaringen enzovoorts daarbij een rol.

De ervaring kan hebben geleerd, dat er zoveel irritatie en onbegrip optreedt dat de vriendschap toch verbroken wordt.

Privéleven en maatschappelijk leven

We moeten een onderscheid maken tussen het afstand nemen of mijden van mensen in het privéleven en in het maatschappelijk leven.

Het mijden van mensen bij wie je je niet thuis voelt in privésituaties is hoogstens vervelend voor hen, want het bevestigt de onderlinge afstand. Maar dit is echt geen racisme of discriminatie in negatieve zin.

Het mijden en uitsluiten van mensen in het openbare leven, dus op school, werk, trein, winkel, bij woningtoewijzing enzovoorts, is zeer gevaarlijk en hier begint de samenleving dan ook racistisch en discriminerend te worden.

Overgevoelig reageren

Overgevoelige mensen ervaren racisme waar dat niet bedoeld wordt en waar dat ook niet aanwezig is. Men voelt dus iets wat er niet is. Een bekend voorbeeld zijn moppen die over elkaar verteld worden.

In een stadium dat een groepering een emancipatie naar gelijkwaardigheid doormaakt, is het zich afzetten tegen de ‘’betere’’ groep waarschijnlijk een noodzaak. Maar men moet een proces doormaken naar evenwichtiger reageren.

Mensen moeten niet verplicht worden om alleen uitspraken te doen die aangenaam klinken in de oren van anderen.

Door deze verplichting kan men de gedachten van iemand toch niet veranderen en krijg je ongezonde gedachtenverdringing of opkroppen met als gevolg een krampachtige interculturele communicatie.

Mensen moeten bereid zijn om ook uitlatingen aan te horen die voor hen minder prettig klinken.

Culturele tolerantie

Belangrijk is dat in het onderwijs goed uitleg wordt gegeven aan begrippen als racisme, discriminatie, vooroordelen, stigmatiseren enzovoorts.

Zowel de ouderlijke opvoeding, het onderwijs als de politiek moeten werken aan een klimaat van culturele tolerantie en verdraagzame burgers.

Aan dit proces van culturele tolerantie moeten alle cultuurgroepen meewerken want het is een collectieve verantwoordelijkheid.

Mohan Goerdin, politiek analist

Publicatie van ingezonden stukken houdt niet in dat de redactie het eens is met de inhoud. Wenst ook u een ingezonden stuk te publiceren? Mail dit naar redactiegfc@gmail.com

BEKIJK OOK: De Nederlanders kunnen naar Suriname om het land tot ontwikkeling te brengen